Poddighe’s belangrijkste biograaf is Giampaolo Mura (Sa Mundana Cummedia, a cura di Giampaolo Mura, Editrice Sarda Artigiana, Cagliari, 1980), van wie de meeste van onderstaande gegevens afkomstig zijn.

Salvatore (‘Bore’) Poddighe werd op 6 januari 1871 geboren te Sassari en – zoals elke Sardijnse biograaf benadrukt – meteen naar zijn familiedorp Dualchi gebracht, zodat hij de 'Dualchese' genoemd kon worden. Hij woonde er tot zijn achttiende. Zijn vader, Bachisio, was landarbeider en had een zekere bekendheid als dichter. O.a. een ode aan zijn verloofde en latere vrouw is bewaard gebleven.
Volgens de overlevering leerde Poddighe lezen en schrijven van een nichtje. Hij was zijn leven lang een groot lezer, maar werd door sommige dichters in hun traditionele polemieken bespot om zijn gebrek aan opleiding.
Op zijn achttiende ging hij naar de Iglesiente in het zuiden van Sardinië om in de mijnen te werken. Hij was inmiddels een bekende dichter en improvisator op dorpsfeesten en vulde zijn lage loon aan door zelf zijn werk te verkopen. In 1910 emigreerde hij tijdelijk naar Turijn, van waar hij snel terugkeerde, omdat zijn vrouw ziek werd en het er niet uithield. Misschien is hij ook nog naar een ontginningsproject in Tunesië geweest.
Van de Mundana Cummedia kwam het eerste deel af in 1917. Het werd uitgegeven bij Tipografia Varsi in Iglesias in 1000 exx. In 1924 kwamen alledrie delen voor het eerst uit, eveneens bij Varsi, in 3500 exx., een ongewoon grote oplage.

Anticlericalisme kwam veel voor bij Sardijnse dichters, volgens Mura waren er evenveel onweldenkende verzen in omloop als gosos (religieuze poëzie). Mura noemt Poddighe origineel omdat hij niet zozeer de leer met de praktijk confronteerde, als wel de hele leer afkeurde. Allemaal sprookjes om te verhullen dat de wereld een paradijs zou zijn als het bezit zou worden afgeschaft. Poddighe was een partijgetrouw socialist. Mura zegt dat enkele verzen (I, 55 e.v.) waarschijnlijk speciaal bedoeld zijn om te voorkomen dat hij voor een anarchist zou worden gehouden. Aan het eind van de Cummedia roept de dichter de rijkaards op om terug te keren tot de vriendschap die ze als kinderen met de anderen hadden. Volgens Mura komt Poddighe’s afkomst uit het Sardijnse boerenland hier erg duidelijk naar voren.

In 1932 begonnen de fascisten, op aanstichting van de raad van bisschoppen, met acties tegen de volksdichters. In 1935 werd Poddighe door een ordine di sequestro dell’opera getroffen. De Sardijnse quaestor Laudadio (‘Prijsgod’ betekent de naam) verbood de distributie van zijn werk. Nog een leven van zijn zin ontdaan. Poddighe raakte in diepe depressie en pleegde drie jaar later zelfmoord. Zijn jongste zoon, Virgilio (Virgilio was Dante’s gids in de Divina Commedia) was toen 21. Deze heeft in de jaren ‘50 – met veel moeite, veel uitgevers weigerden – een gekuiste herdruk van de Mundana Cummedia laten uitgeven.

Het boek is vandaag de dag niet in de boekhandel verkrijgbaar, netzomin als Mura’s uitgave en biografie. Er zijn inmiddels verscheidene publicaties van de Cummedia op internet.

Verantwoording

Voor de Nederlandse en Engelse vertaling van de Cummedia heb ik de tekst gebruikt van een ‘volkseditie’, een A6-je in een kartonnen kaft, gekocht op de markt van Nuoro van de uitgever, Antonio Cuccu, zelf. Enkele aanvullingen op de tekst heb ik ontleend aan de versie van Ichnussa (http://www.poesias.it/), een voortreffelijke website over Sardijnse poëzie. De voornaamste afwijkingen, verzen II,12 en II,42 zijn ter plekke aangegeven.

Ik heb zo letterlijk mogelijk vertaald. De Sardijnse verzen zijn bestemd om te worden gezongen, met een instemmend koortje op de achtergrond. Bij elegante varianten van vertrouwde beelden, of op het juiste moment gearticuleerde pointes, applaudisseert het publiek. Hiervan blijft in de vertaling dus niets over. De voor het leveren van de pointe belangrijke enjambementen heb ik behouden, voor zover de zinsbouw het toeliet - en dikwijls ook als de zinsbouw dat niet echt toeliet, zodat het effect hier en daar sinterklazerig is. Voordeel is dat de lezer, als ze er zin in krijgt, een beetje Sardijns kan leren door de vertaling met het origineel te vergelijken.

Ik doe een beroep op u. Wanneer u een fout signaleert of een verbetering bedenkt, deelt u die dan alstublieft aan mij mee (zie e-mail-adres hieronder). Uw bijdrage zal met een voetnoot worden gehonoreerd.